Sosyal Güvenlik Kurumu, ülkemizde yaşayan herkesi çok yakından ilgilendiren bir kurumdur. Ancak SGK kurulduğu günden beri uygulama değişiklikleri hem kafa karıştırmakta hem de sürekli tartışma konusu olmaktadır. Asgari ücret uygulamaları, isteğe bağlı prim ödeme, emeklilik gün sayısı, malulen emeklilik, yanlış maaş bağlanması vb. onlarca uygulama tartışma konusudur ve adeta doğruyu arayan kurum gibidir SGK. Vatandaşı o kadar yakından ilgilendirmektedir ki bu durum Sosyal Güvenlik Kurumu’na internette tıklanma rekoru kırdırmıştır. 10 aylık periyotta site 6 milyar 126 milyon kez tıklanmıştır. Yani yaklaşık günde 20 milyon ziyaretçisi olan bir siteden bahsediyoruz. Hal böyle olunca SGK için ülkenin en önemli kurumudur demek çok da yanlış olmayacaktır. Siz değerli okurlarıma bazı Sosyal Güvenlik Kurumu uygulamaları hakkında bilgi vermek ve bazı konularda uyarılarda bulunmak istiyorum.
Türkiye’nin sosyal güvenlik bütçesinin 160 Milyar TL olduğu ve bu rakamın 10 bakanlığın bütçesinin toplamından fazla olduğu düşünüldüğünde kurumun bazı önlemler alması kaçınılmaz görünüyor. Bu önlemlerin başında prim ödemelerini arttırmak geliyor. Bazı önlemleri sizlerin de bilmesinde fayda var. Zira büyük cezalar ödemek zorunda kalabilirsiniz.
Örneğin Türkiye’de 110 bin civarında ticari taksi, 151 bin minibüs, 166 bin kamyonet ve 570 bin kamyon bulunuyor. Araç sahipleri şoför olarak kendilerini göstererek, primlerini yatırırken; kendilerinden sonra çalışan şoförlerin kaydı yaptırılmıyor ve yüz binlerce insan kaçak olarak ‘şoförlük’ yapıyor. Emniyet Müdürlüğü ile protokol imzalayan kurum bu konuda ciddi adımlar atmaya hazırlanmaktadır. Yapılması planlanana tam olarak “Kaçak Şoför Avcılığı” diyebiliriz. Trafikte ceza ödemek zorunda kalan sürücü bilgileri kontrol edilerek, araçta çalışan kişinin sigortalı olup olmadığına bakılacak. Sigortası varsa sorun yok ancak sigortalı değilse hem sigorta kaydı yapılacak hem de çalıştıran patrona kaçak işçi çalıştırma cezası kesilecek. Bu yol SGK açısından çok mantıklı bir uygulamadır çünkü yılda 2 milyon adet trafik cezası kesildiği düşünüldüğünde kaçak şoförlerin önemli bir bölümünün takibe takılacağı düşünülmektedir.
Ayrıca Maliye Bakanlığı ile de ortak hareket edecek olan Kurum, 1 Ocak 2013’ten itibaren ortak denetim yapmaya başlayacaktır. Bu sayede yılda denetlenilen iş yeri sayısı 150 binden 1.5 milyona kadar çıkacaktır. Ülkemizin mali yapısının getirdiği gelenekselleşmiş uygulamalardan birisi olan asgari ücret prim ödemesi uygulaması ile ilgili de önlemler arttırılmaktadır. İşyerlerinin önemli bir bölümünde işçinin aldığı maaşa bakılmadan tüm çalışanlar asgari ücret üzerinden sigortalanmaktadır. Her firma özgürdür, asgari ücretten işçi çalıştırabilir ancak fiili durumda fazla maaş ödüyorsa yakalanma riski her geçen gün artmaktadır. Tabi ki işverenler de kendi formüllerini geliştiriyorlar fakat bu teknolojik ortamda çok da şansları kalmadığını vurgulamakta fayda var. Bankadan maaş ödemesini asgari ücrete göre, ilave kısmını da gayrıresmi olarak yapan işverenler yakalanmayacaklarını zannediyorlarsa yanılıyorlar. Hatta ilave kısımlarını yine aynı bankadaki farklı bir hesaptan yapanlar var. Bir kamu kurumunun bu tarz verileri bankadan almasının çok zor olduğunu düşünmüyorsunuzdur sanırım.
Yine göz ardı edilen ve sıklıkla uygulanan bir metot da maaş yazısı uygulamasıdır. Maaş yazısı nedir ? Firma antetli kağıdına personelimin maaşı aslında bu kadardır yazıp kaşe ve imza yapılan bir yazıdır. Ve tam Türkiye usulüdür ayrıca da çok komiktir. Firma sahibi, bir bankaya şöyle demektedir, benim yanımda çalışan adamı ben asgari ücretten sigortalı gösteriyorum, aslında o çok daha fazla maaş almaktadır. Bu yazıyı da bir resmi kuruma kendi elleri ile teslim etmektedir. Yarın bu verileri bankadan alan kurumun kestiği cezaya da itiraz etme yolu kapanmış olmaktadır.
Siz değerli okurlarıma tavsiyem, yapılan uygulamaları profesyonelce usulsüz yapın demek değildir. Doğrusu ne ise onu yapalım ki ülkemizin kalkınmasına faydamız olsun. Herkes doğru olursa memleketin eğri olması mümkün değildir. Bir an önce doğru prim ödemelerini yaparak, kaçak işçi çalıştırmaktan vazgeçelim. Ancak yine de bu geçiş aşamasına tüm ülkenin adapte olmaya çalıştığı bugünlerde kendi kendinizi ele vermeyin. Kalın sağlıcakla…