Zeytinburnu Sümer'de dönüşüm sancısı

"Bizim durumumuz ne olacak?" sorusunun cevabını arayan mahalle sakinleri, tam bir kaos içinde olduklarını ve artık ruh sağlıklarının bozulmak üzere olduğunu dile getiriyorlar Marmara Depremi'nden sonra yapılan İstanbul Deprem Master Planı kapsamında ‘pilot bölge’ seçilen Zeytinburnu Sümer Mahallesi'nde 2008'den itibaren çalışmaların başlayacağı haberleri; bölge sakinlerini tedirgin ediyor. “Biz ne olacağız?” sorusunu soran vatandaşlar, kentsel dönüşüm projesi hakkında bunca yıldır doğru dürüst bir açıklama yapılmadığını belirterek, artık ruh sağlıklarının bozulmak üzere olduklarını dile getiriyorlar. 2005’te başlanması hedefleniyordu Zeytinburnu Belediye Başkanı Murat Aydın’ın 2003 yılında yaptığı bir açıklamada 2005 yılında yeni bir Zeytinburnu’nun temellerinin atılacağı belirtilmişti. Aydın, çeşitli basın-yayın mecralarında yer alan açıklamalarında da pilot uygulamanın Ankara’dan çıkacak yasaya bağlı olduğunu söylemişti. Açıklamalar çelişiyor Vatandaşlar Zeytinburnu Pilot Projesi’yle ilgili çıkan haberlerin birbirini tutmadığından ve konuya detaylı açıklık getirmediğinden yakınıyorlar. 2003 yılında açıklanan ve verilen tarihler ile şimdi açıklanan bilgiler ve verilen tarihlerinde birbirini tutmadığını ifade eden vatandaşlar, mahalle muhtarı olan Akın Coşkun’un bilmesine rağmen suskunluğunu korumasına bir anlam veremediklerini söylüyorlar. Muhtar: ben de İBB'nin sitesinden öğreniyorum Sümer Mahalle Muhtarı Akın Coşkun da vatandaşlar gibi konu hakkında bilgi sahibi olamamaktan yakınıyor. Coşkun, kendisinden bilgi almak isteyen mahalleliyi hem muhtarları olarak hem de bir vatandaş olarak bildiği kadar bilgilendirdiğini söylüyor. Konu hakkında İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin web sitesinde yapılan açıklama ve bilgilerin dışında herhangi bir bilgisinin olmadığını ifade eden Coşkun, kendisinden şimdiye kadar evrak bazında resmi bir şekilde hiçbir bilginin istenmediği gibi vatandaşlara açıklanmak üzere kendisine yine hiç bir yazının gelmediğini söylüyor. Hem cam kenarıhem de üç kuruşa olmaz Proje ile ilgili çok fazla bilgi sahibi olmamalarına rağmen yapılacak çalışmayı kestirebildiklerini söyleyen bir mahalle sakini Yusuf Demirci. Projede vatandaşlara seçenekler sunulduğunu söyleyen Değirmenci, “Gelen duyumlara göre vatandaş mağdur edilmeyeceği gibi başka seçeneklerde önümüze konulacak. Ne var ki, vatandaş doğru bilgilendirilmediği için panikle birlikte inançsızlık yaşıyor. Halkımız önüne çıkan nimetin önemini anlamaz ise depremden önce bu kirliliğin içinde öleceğiz. İstanbul'da istanbullu gibi yaşanmalıdır artık. Sümer sahil projelerine en yakın olan mahalledir. Sahile bu kadar büyük yatırımı yapanlar karşısında bu kadar çarpık yapılanmış bir görüntüyü görmek istemezler.  Hem şoför mahali, hem cam kenarı hem de üç kuruşa olmaz. Mevcut yönetim bir çözüm sunuyor, bunu çok iyi değerlendirmek lazım” diye konuşuyor. Herkes yıkımı görüyor Yine mahalle sakinlerinden Erdal Büyüktürk de projenin getireceği rantsal değer artışına dikkat çekiyor. Herkesin yıkıma kilitlendiğini kimsenin yeniden imarı görmediğini belirten Büyüktürk, özünde hepimizin yararına olacak bu proje iyi anlatılamadığı için hepimizin tepkisini topmuyor, korkularımızı kamçılıyor dedi. Büyüktürk; “Proje özüne bakıldığında çok mükemmel. Ama sadece Zeytinburnu'nun yıkılmasından söz ediliyor. Yıkılacak ama neye göre, nasıl yıkılacak? Hak sahipleri nasıl kategorize edilecek. Hiç kimse size net bir cevap vermiyor” dedi. ZAFER Alsaç: Bizim tasarrufumuzda değil Öte yandan Belediye Başkan Yardımcısı Zafer Alsaç ise konunun kendilerinin tasarruflarından çıktığını çalışmaların tamamen İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütüleceğini söylüyor. Alsaç, vatandaşların duyduğu endişeye ve gösterilen reaksiyonlarda tamamen haklı olduklarınıda belirterek, belediye olarak vatandaş görüşlerini almaya devam ettiklerini bildiriyor. Proje Ankara'yı bekliyor Zeytinburnu başta olmak üzere İstanbul'un birçok bölgesinde uygulanacak olan proje Ankara'yı bekliyor. Meclis’ten kentsel dönüşümle ilgili yasa halen çıkmadı. Bu yasa çıkmadan hiçbir adım atılamıyor. Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan İBB Başkanı Kadir Topbaş, kentsel dönüşüm yasasının çıkmasıyla Zeytinburnu başta olmak üzere birçok yerde yenileme çalışmasının başlanacağını söyledi. Topbaş; “İstanbul’u hak ettiği konuma getirebilmek için Meclis’ten kentsel dönüşüm yasası’nın bir an önce çıkartılmasını bekliyoruz. Bu yasanın çıkmasıyla birlikte Zeytinburnu ve Süleymaniye başta olmak üzere belirlenen bölgelerde KİPTAŞ ve TOKİ ile birlikte yenileme çalışmalarına başlayacağız” dedi. Hani adalet mülkün temeliydi? Muhteber Büyüktürk: Yaklaşık 50 yıldır Zeytinburnu'nda otuyorum. Bu mülkiyetlerimin yıkılıp elimden alınması karşılığında bana ne verecekler? Bir yanda “adalet mülkün temelidir” diyorlar, öte yandan mülkiyeti olanlarla ilgili kararlar alınıyor ama muhatap olarak görülmüyorlar. Mülkiyet sahibi insanlar belki mükafatlandırılıyor. Öte yandan net ve açık bilgi verilmiyor. Sümer Mahallesi’nde herkes herşeyi konuşuyor artık. Allah sizi inandırsın ne açıklanlardan ne de yazılanlardan hiçbir şey anlamıyoruz. Bu projenin ve uygulamanın kazanan ve kaybeden tarafı olacak. Bu yaştan sonra kaybedecek tarafta bulunmak istemiyorum. Her söylentiyle panik yaşanıyor. Dairelerini satanlar oluyor. Şahsi kanatime göre Sümer’in sahile yakınlığı nedeniyle salih Yat Limanı projesiyle bir bağlantının olduğunu düşünüyorum. Sahile yapılan yat limanı ile buralar çok büyük değer kazanacak. Söylentiler ile halkı bezdirip mülk toplandığına dair endişemiz artıyor. Başkan yardımcılarından Zafer Alsaç her ne kadar projede rant hesaplarının olmadığını söylese de, kanımca bu projede çok büyük rant hesapları yapılıyor. Benim mülkiyetime karşılık mülkiyet ve daire verilmeyerek borçlandırılmaya dayalı bir projeye kesinlikle katılmayı düşünmüyorum. Muhtar; Mahalle halkı tek yürek hareket etmeli Sümer Mahalle Muhtarı Akın Coşkun konuyla ilgili çıkan haberler ile kendisinin de mahalle sakinlerinin de net bilgiye ulaşamadıklarının altını çiziyor. Sümer Mahallesi'nin sosyo-ekonomik olarak önemli bir yapıya sahip olduğuna işaret eden Muhtar Akın Coşkun, “Sümer, Zeytinburnu'nun eski mahallelerinden biri. 41 bin vatandaş ikamet ediyor. 6 okul, 4 cami bir mescit, 3-4 fabrika, 100 kadar büyük deri ve perdeci esnafımız var. Ayrıca mahalle içinde belli mağazaların halkaları var. Yine mahallemizde Deniz Atı Sitesi, Matbaacılar Sitesi, Özgöller ve Aile Yapı Siteleri var. Sahile yakın olan mahallemizin sakinleri yerlerine sahip çıksınlar, her yazılan ve duyulan haberlere fazla kendilerini kaptırmasınlar. İlgililerin söylediği gibi gelişmelerden karlı çıkmaya çalışsınlar. Kentsel dönüşüm ile ciddi fiyat artışlar yaşanıyor. Vatandaşlara ciddi ve altı dolu bilgilerin verilmesi gerekiyor. Bu gibi projeler ‘ben yaptım, doğru yaptım’ anlayışı ile yürüyecek iş değildir. Vatandaş kendine yakın olan yetkililerden  bilgi almak istiyor. Yıllar sonra bir eve konuta kavuşan insanlarında bu istek en doğal haklarıdır” dedi. Her şeyden önce kendisinin de Sümer Mahallesi sakini olarak komşularının hassasiyetleriyle konuyu takip etmeye devam ettiğini belirten Coşkun; “Hem muhtar hem de burada yaşayan bir vatandaş olarak her gelişmeyi yakından takip ediyorum. Sümer ile ilgili çıkan haberlerle bilgi almak isteyen vatandaşlara ise belediye ile irtibat kurmalarını öneriyorum. Çünkü benim de net bir bilgim yok. Şu anda işleyen sürecin bir tarafı değilim, olamam da. Ancak gelişmeler netleşip saha uygulamasına geçilmesiyle ümit ediyorum ki, bizim konuşmamızı gerektirecek uygulamalar olmasın. Şu anda paylaşıma açılan bilgileri herkes gibi takip ediyor,  mahallelinin aklı selim hareket etmesini öneriyorum” diyor. Yıkılacaksa niçin yaptırılıyor? Adem Büyüktürk: Zeytinburnu'nda doğup büyüdüm, 46 yaşındayım. Bunca yıldır çalışarak bir daireye kavuştum. Başımıza bunun geleceğini düşünmemiştim. Yazılanları okuyorum. Bu projenin gerçekleşmesi mümkün görmüyorum. Murat Aydın Zeytinburnu'nun seçilmiş başkanıdır. Depremden sonra bu projeleri ilk açıklayan isimdir. Bu projeleri bu saatte artık ordan buradan duymak istemiyoruz. Seçimlerde ziyaret ettiği kahvehaneler hala duruyor. Bize bir kahvehanede bilgi vermek istemiyorsa bir düğün salonunda toplanabiliriz. Aldığımız duyumlarla kafamız karışıyor. Dönüşüme nasıl başlanacağı hakkında haklı ve hak sahibi muhataplar olarak bilgilendirilmemiz gerekiyor. Bilgilendirilmeden yapılacak oldu bittilerle bu iş asla olmaz, gerçekleşmesi de mümkün değildir. Mülkiyet sahibi olarak kesin ve net bilgiler duymak istiyoruz. Ramazan Çelik: 15 yıl önce Anadolu'dan göç edip Sümer Mahallesi’ne yerleştim. 10 kişilik bir aile olarak yıllar sonra sahip olduğu daireyi kaybetmek istemiyorum. Bilgilerimiz duyumdan ibaret. Ben emekli bir adamım. Yazılanlar ile söylentiler birbirini tutmuyor. Öte yandan benim dairem diyelim 60-70 bin YTL. Daireye karşılık verecekleri daire ise 200-250 bin YTL. Ben emekli aylığım ile bu farkı nasıl ödeyeceğim. Bu yaşa gelmişiz, ancak daire sahibi olmuşuz. Bizi mağdur edecek hiç bir çalışmaya asla taraf olmayacağım. Gerekirse kendimi yakar, dairemi kimseye vermem. Mustafa Baş: Burada 160 m2 dairem var, projede bana 160 m2 daire verilmemesi halinde hakkımdan feragat etmeyeceğim. Ben bir inşaatçıyım. 160 metrekare daireye karşılık 160 m2 daire verecek bir zihniyet benden ne kazanacak? Kendi yerimde olan dairemi yapılacak ortak bir konutta bana nasıl yer verecek? Yeni ve modern bir daire olma özelliği ile mutlaka bir fiyat farkı çıkacak. 160 m2 dairenin fiyatı burada şu anda 250 bin YTL ki, benim dairemi bu fiyata sayabilecekler mi? Kentsel dönüşüm projesiyle büyük müteahhitler, çok büyük paralar kazanacak. Bu projeler çok büyük projelerdir. Ne Zeytinburnu’nun ne de İstanbul Belediyesi’nin bu işlere gücü yeter. Koskoca Zeytinburnu'nun yıkılıp yeniden yapılması çok basit bir iş değil. Mehmet Engin: 52 yaşındayım ve 52 yıldır Sümer’de yaşıyorum. Mülkiyet sahibi olarak şimdiye kadar bizi kimse muhatap almadı. Sümer’de mülkiyeti olanı muhatap almayorlarsa bu yıkılacak yerleri nasıl yıkıp yenisini yapacaklar, yeni yapıların yapılmasına niçin izin veriyorlar? Sümer’de ve Zeytinburnu'nun genelinde benzeri gelişmeler yaşanırken gazete ve televizyonlarda buradaki insanların Çatalca’ya, Altınşehir’e, İkitelli’ye gönderileceğinden söz edilmesi bizim kafamızı karıştırıyor. Belediye kaç günden beri mahalleden vatandaş çağırıyor. Bizi belediyeye çağıracağına mahallemizde bir toplantı düzenleyerek bilgilendirme yapılabilir. Belediyeye giden arkadaşlarımızın anlattıklarına göre mahallelinin yüzde 60'ının görüşü alınırsa kalan azınlığın yerlerinin kanunen istimlak edilebileceğinden söz ediliyor. Beni ikna etmeden mecburi istikamete sokarlarsa vatandaşlık hakkımı asla helal etmem. Benim gibi düşünen yüzlerce arkadaşım var. Seçimde ayağımıza gelenler, mülkümüz söz konusu olduğunda evimize gelmelidirler. Zeytinburnu’ndan bizi bir başka yere çıkaracak güç ülkemizin gücü olarak görülüp kabul edilmez. Burhan Akyüz: Zeytinburnu ve İstanbul gelmiş geçmiş belediye yönetimlerinin keyfi yönetimlerinin bedelini çekiyor. Deprem, halktan saklanan çok önemli meselelerin gün ışığına çıkmasına neden oldu. Etrafımıza bakıyoruz. İşte Deniz Atı siteleri, Matbaacılar Siteleri, Özgöller Siteleri ve Tercüman Siteleri... Bunlarda bu coğrafya üzerinde. Zamanında çok iyi projelendirilerek planlamalarla benzeri konut üretimleri yapılabilirdi. Çok vatandaş çok oy mantığı ile hareket eden siyasiler vatandaşın kondusuna imar verdiler, tapu verdiler. İstanbul da böyle oldu. Bu duruma gelen İstanbul'da veya Zeytinburnu’nda bu insanların binalarını komple kamulaştırarak yıkacaksın. Bu tek başına ne Zeytinburnu Belediyesi’nin nede İstanbul Belediyesi’nin işidir. Birol Çetin: Eski sakinleri Zeytinburnu’ndan uzaklaştıracak şekilde görülen proje hakkında net bilgiye sahip değilim. Yaşlanan Zeytinburnu’nu gençleştirmeyi ve güzelleştirmeyi hedef aldığı iddia edilen pilot uygulama projesiyle sosyal ve demografik dokuya da son derece zarar verilecek gibi gözüküyor. İnsanların doğup büyüdüğü ve sosyal ilişkileriyle yıllarını geçirdikleri yerlerden kolay kolay kopamayacaktır. Halk hiçbir şey bilmiyor. Kimse ona açıklama yapmıyor çünkü. Anlayacağımız dilden bir açıklama yapan yok, hep duyumlar var. Murat Aydın, konuyu halkla yeterince paylaşmıyor. Süleyman Yüksel: 1970 yılından beri Perdeciler Çarşısı’nda esnaflık yapıyorum. Bana göre proje çok güzel. Geçmişte böyle bir proje hayatın içine alınmış olsaydı şimdi bunlar yaşanmayacaktı. En azından içinde bulunduğumuz bu çarpık kentleşme olmayacaktı. Zeytinburnu'nun bulunduğu coğrafya gereği bu kadar çirkin bir kent olmasını gerçekten kabullenemiyorum. En büyük sahil şeridine sahip Zeytinburnu’nun bu kirliliği yaşaması gerçekten hoş bir görüntü değil. Pilot bölge uygulamasında yıkımlara geçmeden önce kamulaştırmadaki raiç bedellerin tesbiti hakkında şimdilik hiç bir bilgimiz yok. Önümüze net bir öneri konulmadı. Projenin güzelliğine inanıyor ve destekliyoruz. ama bize de net bilgi verilmelidir. Burada yapılacak bir çalışma Türkiye’nin geneline de örnek olur diye düşünüyorum. Devletime güveniyorum! Vatandaşını mağdur etmez Trabzonspor'un ve Ulusoy'un uzun yıllar şoförlüğünü yaptığını ve Avrupa'nın bir çok ülkesini yakınen tanıdığını belirten 65 yaşındaki emekli şoför Yusuf Değirmenci ise 1959 yılından beri Zeytinburnu'nda oturduğunu söylüyor. “Devletin alacağı her karara katılmamız gerekir; yıkılacak, yıkılmayacak, bu noktalarında takılıp kalmamamız lazım” diyen Değirmenci, “Modern kentlere ve kentli olmaya ihtiyacımız var. Sümer Mahallesi’nde artık sokağa çıkamıyoruz. Açıklamalara göre bu binalarda öleceğiz. Yeniden yapılması gerekiyor ve yapılacak. Devletimiz çok büyüktür ve onun görüp düşündüklerini bizler görüp düşünemeyiz. Devlet vatandaşları için vardır ve asla mağdur etmez. Buralar tarlaydı bu duruma geldi. İlk sahibi de kazançlıydı şimdiki sahibi de kazançlı çıkmıştır. Önemli olan bu olması ve uygulanması şart olan projenin kaynağının teminidir. Gereken kaynak temin edilmişse bu mutlaka yapılmalıdır” diyor. Belediye Başkanı Murat Aydın'a da seslenen Yusuf Değirmenci, “Gelsin Sümer Mahallesi halkıyla bu meseleyi açıkaçık konuşsun. TV'lerden, büyük medyadan yapılan açıklamalar bizi doyurmuyor” diyor.