Ä°drar kaçırma (Enkontinans) her yaÅŸta ortaya çıkabilmekle birlikte,  çoÄŸunlukla çocukluk yaÅŸlarında uykuda ıslatma, ileri yaÅŸlardaki bayanlarda kontrol edilemeyen idrar kaçırmaları ve daha seyrek olarak da erkeklerde prostat ameliyatlarından sonra görülebilmektedir. Hangi yaÅŸta ortaya çıkarsa çıksın toplumumuz bu tip yakınmaları genellikle gizlemeye ve meseleyi kendi halletmeye çalışma eÄŸilimindedir. Hele çocuklarda gece ıslatmaları, zaman içinde geçeceÄŸi düÅŸünülen tedaviye lüzum duyulmayan bir sorun olarak algılanabilir. Bayanlarda ise özellikle doÄŸum sayısı ile doÄŸru orantılı olarak ve menopoza girilmesiyle ortaya çıkan hormonal deÄŸiÅŸiklikler sonucunda öksürük, kahkaha, ayaÄŸa kalkma anında idrar kaçırma ve/veya idrar hissinin gelmesiyle yetiÅŸtirememe tarzında idrar kaçırma yakınmaları sıkça ortaya çıkabilmektedir. Bu durumda da bayanlar sıkıntıyı yaşın getirdiÄŸi doÄŸal bir netice olarak kabullenebilmektedir. Nadiren de olsa her tür prostat ameliyatı sonrasında erkeklerde benzer tarzda idrar kaçırma yakınmaları olabilmektetedir.

Ä°drar kesesinin (mesane) aslında bir idrar depolama (rezervuar) görevi ve kiÅŸi karar verdiÄŸinde idrar boÅŸaltma (motor) olarak iki görevi vardır. Belki de günlük hayatımızıda bu iki görevini de doÄŸru yaptığında kıymetini hiç fark edemediÄŸimiz mesanemiz, iÅŸlevinde bir sorun çıktığında çok can sıkıcı olabilmektedir. Unutmayalım ki, mesanemizin biz farkında olmadan böbreklerden aralıksız gelen idrarı sorunsuz depolayabilmesi, biz karar verdiÄŸimizde ise idrarımızı rahatça boÅŸaltabilmemiz gerçekten çok konforludur...

Her ne yaÅŸta ve her ne tarzda ortaya çıkarsa çıksın, enkontinans sosyal ve günlük hayatta kabullenilmesi ve sürdürülebilmesi hayli zor ve hayatımızı gerçekten kısıtlayıcı bir sıkıntıdır. Bazen bu sıkıntıdan dolayı içtiÄŸi su ve sıvıyı ileri derecede azaltan kiÅŸilerle de karşılaÅŸabilmekteyim. Sevgili okurlar bu noktada ''aman'' böyle bir tedbire baÅŸvurmayın derim. Zira bu davranış çözüm deÄŸil, dokularınızı ve böbreklerinizi susuz bırakmanız ve daha büyük saÄŸlık sorunlarına yol açmanız anlamına gelir.

Enkontinans Tipleri Nelerdir?

Total enkontinans; mesanenin hiçbir ÅŸekilde idrar depolayamaması, böbreklerden mesaneye akan tüm idrar tamamen dışarı bırakılmasıdır. KiÅŸi bunun genellikle farkındadır veya ileri yaÅŸtaki kiÅŸiler farkında dahi olmayabilir. Bazen nörolojik hastalıklar, bazen de ameliyatlar sonrasında ortaya çıkabilir.
Enkontinans temel olarak dört tipte tanımlanabilir'

Sıkışma (aciliyet veya yetiÅŸtirememe) enkontinansı; kiÅŸinin idrarı olduÄŸunu fark ettiÄŸi anda idrarını bekletememe ve erteleyememesi sonucu idrarını kaçırmasıdır. KiÅŸi sıkıntının fazlasıyla farkında olup, belirgin düzeyde eziyet çekmektedir. Çünkü mesanenin doluluk algılaması ve hassasiyeti olması gerekenden hayli fazladır.Bu tip idrar kaçırma enfeksiyonlar, taÅŸlar, idrar yolu tüberkülozu veya mesane tümörlerinde karşımıza çıkmaktadır. Bu sıkıntıyı yaÅŸayan insanlar bulundukları her ortamda önce tuvaletin yerini öÄŸrenme çabasındadırlar.

Stres enkontinans; karın içi basıncın artışı sonucu (ıkınma, öksürme, gülme, kahkaha atma, yüksek sesle konuÅŸma, ayaÄŸa kalkma) damlalar halinde veya daha fazla idrar kaçırmadır. KiÅŸi genelde farkındadır. Bu sorunu olan kiÅŸilerin tedbirli davrandıklarını, her zaman alt beziyle ve yedek bezlerle dolaÅŸtıklarına ÅŸahit olmaktayım.

TaÅŸma enkontinansı; her yaÅŸtaki idrar yolu darlıkları veya ileri yaÅŸlardaki prostata baÄŸlı tıkanıklar sonucu boÅŸaltılamayan idrar torbasındaki basıncın artmasıyla taÅŸan idrarın kaçmasıdır. Ä°drar kanalında darlığı olan gençlerde de görülebileceÄŸi gibi prostat hastalıklarında da karşımıza çıkabilir. Nörolojik hastalıklar da nedenleri arasındadır.

Enüresis Nokturna ise; kiÅŸinin uykuda idrarını bırakmasıdır. Genellikle kiÅŸinin uykuda bezden kurtulamaması anlamındadır. Bu dört tip inkontinansı da ayrı ayrı nedenleri ve mümkün olabilecek çözümleriyle ilerki yazılarımızda sohbet konusu yapabiliriz.

Tüm bu kaçırma tarzlarının içinde en çok saklanılan hekime baÅŸvurmaya çekinilen tarz orta ve üstü yaÅŸ bayanlarda gözlenen stress enkontinanstır. Zira bu tip idrar kaçırma; yaÅŸanan doÄŸumların, geçirilen müdahalelerin ve menopoz dönemine girilmesiyle ortaya çıkan hormonal deÄŸiÅŸikliklerin neticesinde kadındaki anatomik yapının deÄŸiÅŸmesi sonucudur. Bu adlandırma kiÅŸinin psikolojik strese girmesiyle baÄŸlantılı olduÄŸunu çaÄŸrıştırsa da kesinlikle böyle bir nedeni yoktur tabii ki. Genellikle kiÅŸiyi “bezlenmeye” zorunlu kılar, evden çıkmaya, ziyaretlere katılmaya engel olur. Bu tip hastalarda idrar kaçmasını engelleyen adalelerin (sfinkter) zayıflaması ve pelvis adalelerinin zayıflaması sonucunda idrar torbasının aÅŸağı ve dışarı doÄŸru yönelmesi, idrar kaçırmaya yol açmaktadır.

Toplumumuzda hayatın ve ilerleyen yaşın olaÄŸan bir getirisi olarak kabul edilebilen idrar kaçırma ÅŸikayetlerinin çözümü mümkündür. KiÅŸinin; eve baÄŸlılığı, iÅŸten kaçar, sokaÄŸa çıkmaktan korkar bir hayat sürmesindense bu iÅŸin çözümünün olduÄŸunun bilincinde saÄŸlık kuruluÅŸlarına baÅŸvurması teknolojinin bize sunduÄŸu çözümlerdendir. Çekincesiz ve rahat bir yaÅŸam dilerim.

Op. Dr. Arman Çitçi
Üroloji Uzmanı